Niepłodność

Problem niepłodności męskiej dotyka jednego na dwudziestu mężczyzn i jest przyczynę blisko połowy niepowodzeń wśród małżeństw starających się o dziecko. W chwili obecnej, dużo więcej mówi się o “czynniku męskim” w niepłodności, znacznie też wzrosły oczekiwania społeczne, dotyczące prowadzenia badań w tym kierunku. Niezbędne jest więc, aby specjaliści od leczenia niepłodności byli w pełni zaznajomieni z metodami leczenia mężczyzn. Szansę doprowadzenia do ciąży w ciężkich przypadkach niepłodności męskiej, znacznie wzrosły w związku z pojawieniem się techniki doplazmatycznego wstrzyknięcia plemnika (ICSI). Także ilość i jakość nasienia nie są już czynnikami ograniczającymi możliwości doprowadzenia do ciąży. Na podstawie powyższego faktu stwierdzono, że leczenie niepłodności męskiej wymaga tylko pobieżnej analizy nasienia w celu ustalenia, czy prawidłowe plemniki są obecne.

Płodność mężczyzny zależna jest od ciągłej produkcji plemników przez wytwarzający je nabłonek, pod wpływem występujących lokalnie wysokich stężeń testosteronu i bezpośredniej stymulacji komórek Sertoliego przez FSH. Nasienie przechodzi następnie proces dojrzewania, a szczególnie istotne jest osiągnięcie przez plemniki ruchliwości w najądrzu. W czasie ejakulacji nasienie miesza się z wydzielinami dodatkowych gruczołów płciowych (prostaty, pęcherzyków nasiennych, gruczołów opuszkowo-cewkowych), które stanowią 95% objętości ejakulatu. Co więcej, pobudzenie płciowe, objawiające się erekcją i ejakulacją musi nastąpią w okresie płodności kobiety. Nieprawidłowości występujące na którymkolwiek poziomie, mogą wpływać na jakość nasienia lub na jego deponowanie a co za tym idzie, prowadzić do niepłodności. Diagnostyka niepłodności męskiej opiera się na badaniu przedmiotowym i podmiotowym oraz szeregu badań laboratoryjnych. Aby zapewnić prawidłowe zebranie wywiadu, należy zaopatrzyć pacjenta we właściwy kwestionariusz z przygotowanymi pytaniami. Przy zbieraniu wywiadu pomaga obecność partnerki. Niektóre dane z wywiadu dotyczące na przykład przebytych chorób, przenoszonych drogą płciową lub uprzedniego ojcostwa, powinny zostać omówione podczas badania przeprowadzonego w odseparowanym, ustronnym miejscu.

Rutynowe badanie nasienia jest najważniejszym narzędziem diagnostycznym w przypadku diagnostyki niepłodności męskiej. Pełna analiza nasienia zawiera w sobie zarówno badanie makroskopowe jak i mikroskopowe. W jej skład wchodzi charakterystyka płynu nasiennego (np. objętości i pH) oraz liczba, ruchliwość, morfologia plemników a także ocena innych składników morfotycznych nasienia. W związku z tym, że jakość nasienia nie jest parametrem stałym, aby uzyskał wiarygodny wynik, powinny zostaż przeprowadzone co najmniej dwa badania w odstępie minimum 3 tygodni.

Sposoby leczenia niepłodnego mężczyzny powinny być oparte na pełnym zrozumieniu patofizjologii niepłodności i mieć na celu poprawę określonych problemów, polepszając dzięki temu rokowanie (szansę na uzyskanie zapłodnienia w danym przedziale czasu). Wybór leczenia powinien także uwzględniać czas trwania niepłodności oraz wiek partnerki. Leczenie farmakologiczne i chirurgiczne niepłodnego mężczyzny ma na celu usunięcie specyficznych defektów i zwiększenie szans na zapłodnienie. U niektórych par nie ma możliwości rozpoznania przyczyny niepłodności i w tych sytuacjach leczenie empiryczne lub nawet placebo może okazać się skuteczne. Silny efekt placebo istnieje we wszystkich rodzajach leczenia i dlatego rozsądne wykorzystanie tego efektu usprawiedliwia zastosowanie leczenia empirycznego u młodszych par. Należy uznać również i to, że analiza nasienia dostarcza wskazówek prognostycznych jedynie przy założeniu, że jesteśmy w posiadaniu prawidłowych wartości dla warunków płodności. Rozpoznanie zaburzeń hormonalnych jest ważne, bo chociaż są one rzadko przyczyną męskiej niepłodności, to na ogół poddają się leczeniu. Możliwość uzyskania zapłodnienia, w sposób pewny, przy zastosowaniu docytoplazmatycznego wstrzyknięcia plemnika u mężczyzn z niewielką ich ilością, zmieniła definicję męskiej niepłodności.

Czy na niepłodność ma wpływ tryb życia?

Ma i zazwyczaj dotyczy to panów. Siedzący tryb życia, bark ruchu, nikotynizm, szkodliwe warunki pracy ( wysokie temperatury, promieniowanie elektromagnetyczne, metale ciężkie itp.), zła dieta często może być przyczynę tak zwanej niepłodności niewyjaśnionej. może również to wpływać na zmiany w budowie i ruchliwości plemników. U pań nie ma takiego znaczenia tryb życia, raczej wpływ na niepłodność mają wszelkie przebyte infekcje dróg rodnych i choroby immunologiczne.

Mężczyzna, który chce być płodny powinien unikać alkoholu, papierosów oraz jakichkolwiek leków, które mogłyby niekorzystnie wpłynąć na jakość nasienia czy zmniejszyć sprawność seksualną. Odpowiedni wypoczynek, średnio nasilone ćwiczenia fizyczne, zdrowa dieta niskotłuszczowa, a bogata w produkty pełnoziarniste, owoce, czy warzywa – to główne zalecenia. Mężczyźni z nadwagą powinni zrzucić zbędne kilogramy. Ci, którzy ćwiczą wyjątkowo intensywnie, powinni trochę zwolnić tempo, (ale nie przestawać ćwiczyć zupełnie). Witamina C poprawia wchłanianie w przewodzie pokarmowym takich związkęw jak cynk, miedź, potas, wapń, a jednocześnie poprawia żywotność i przeżywalność plemników. może również zapobiegać zlepianiu się plemników. Witamina E, anty-utleniacz, poprawia płodność u mężczyzn z normalną ilością plemników, ale z jednoczesnym dużym stężeniem wolnych rodników we krwi i w płynie nasiennym. Witamina C jest też anty-utleniaczem. Mężczyźni z niskim poziomem cynku w organizmie mogą przyjmować dodatkowo cynk w tabletkach. Korzyści ze stosowania preparatów ziołowych, takich jak żeń szeń, nie zostały udowodnione. Należy unikać przegrzania jąder, dlatego mężczyźni powinni raczej rezygnować z gorących kąpieli czy sauny.

Chociaż wyniki obecnie prowadzonych obserwacji wykazują brak zaburzeń płodności przy noszeniu ciasnej bielizny albo spodni, to jednak noszenie luźniejszych ubrań nie zaszkodzi. W celu zapobiegania zmniejszeniu ilości plemników w ejakulacie, należy ograniczyć ilość stosunków seksualnych do jednego, co dwa, trzy dni, z wyjątkiem okresu, kiedy kobieta jajeczkuje.

Ostatnie badania mówią o tym, że odbywanie stosunków codziennie, albo nawet kilka razy dziennie, na dwa dni przed i w dzień owulacji poprawia odsetek ciąż. Chociaż liczba plemników jest wtedy zmniejszona w ejakulacie, to stale odnawiany zapas plemników ma znacznie większe szanse na wnikanie do śluzu i zapłodnienie komórki jajowej. W takim ujęciu zapładnianie nie jest procesem jednorazowym a ciągłym. W żywieniu należy zwrócić uwagę, aby produkty zawierały takie witaminy i mikroelemnty jak:

Witamina E powstaje tylko w roślinach. Jej naturalnym dostawcą są kiełki pszenicy, całe zboża, zielone warzywa liściaste jak sałata, szpinak oraz kapusta, czosnek, orzechy, awokado oraz oleje roślinne.

Źródłem cynku – mięso zwierząt, ryby, ostrygi, jaja, drożdże piwne, warzywa, ziarna zbóż, pestki dyni, jajka, chude mleko, musztarda ziarnista

Najwięcej manganu zawierają pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy, zielone warzywa, groszek, buraki, herbata, fasola, szpinak.

Szczególnie bogate w molibden jest ziarno pełne, ryż naturalny, nasiona roślin strąkowych, mleko i sery, zielone warzywa liściaste, jarzyny, mięśso i podroby

Selen znajduje się w rybach morskich, w nie oczyszczonej soli morskiej i kopalnej, w wołowej lub cielęcej wątrobie, w nie oczyszczonych produktach zbożowych, mękach z pełnego przemiału, w drożdżach, czosnku, grzybach , pomidorach, orzechach, kukurydzy i zielonym groszku.